زنان و زایمان یکی از شاخههای پزشکی است که به سلامت زنان، بارداری، زایمان و مشکلات مرتبط با دستگاه تناسلی زنان میپردازد. این حوزه شامل دو بخش اصلی است:
زنان (Gynecology): شامل تشخیص و درمان بیماریهای مربوط به دستگاه تناسلی زنان، مانند عفونتها، کیستهای تخمدانی، فیبروم، سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) و سرطانهای زنانه مانند سرطان دهانه رحم و تخمدان.
زایمان و بارداری (Obstetrics): شامل مراقبتهای دوران بارداری، زایمان و پس از زایمان. این شاخه بر نظارت بر سلامت مادر و جنین، مدیریت زایمان طبیعی یا سزارین و مراقبتهای پس از زایمان تمرکز دارد.
مراقبتهای قبل از بارداری (مانند تغذیه، مکملهای ضروری و بررسیهای پزشکی)
مراقبتهای دوران بارداری (شامل سونوگرافی، آزمایشهای غربالگری و کنترل رشد جنین)
روشهای زایمان (طبیعی، سزارین، زایمان بدون درد)
مشکلات بارداری (دیابت بارداری، فشار خون بالا، سقط جنین، پرهاکلامپسی)
مراقبتهای پس از زایمان (بهبودی مادر، شیردهی، افسردگی پس از زایمان)
ناباروری و روشهای درمانی (مانند IVF، تلقیح داخل رحمی)
جراحی از دوران باستان وجود داشته است. در مصر باستان و هند، روشهایی مانند جراحی مغز و ترمیم زخمها انجام میشد. در قرون وسطی، جراحی به دلیل عدم وجود بیهوشی و ابزارهای مناسب، خطرات زیادی داشت. اما با کشف ضد عفونیکنندهها و بیهوشی در قرن نوزدهم، این حوزه دچار تحول بزرگی شد.
۱. جراحی باز: شامل بریدن و باز کردن قسمتهای مختلف بدن برای درمان بیماری یا آسیب.
۲. جراحی لاپاراسکوپی: شامل استفاده از ابزارهای کوچک و دوربین برای انجام جراحی بدون برشهای بزرگ.
3. جراحی رباتیک: با استفاده از سیستمهای کامپیوتری و بازوهای رباتیک، دقت جراحان افزایش یافته است.
4. جراحی پلاستیک و ترمیمی: برای بازسازی یا بهبود ظاهر اندامها به کار میرود.
5. جراحی قلب و عروق: شامل عملهای مهمی مانند بایپس قلب، آنژیوپلاستی و پیوند قلب.
جراحی با لیزر برای کاهش خونریزی و تسریع بهبود.
تکنولوژی چاپ سهبعدی برای تولید اندامهای مصنوعی.
هوش مصنوعی در تشخیص و برنامهریزی جراحی.
پزشکی در تمدنهای باستانی مانند مصر، بینالنهرین، یونان و چین ریشه دارد. بقراط، که به عنوان “پدر پزشکی” شناخته میشود، اصول اخلاقی و علمی این رشته را پایهگذاری کرد. در قرون وسطی، پزشکی با مشکلات زیادی روبهرو بود، اما در عصر رنسانس و بعد از کشف میکروبشناسی توسط لویی پاستور، پیشرفتهای قابلتوجهی حاصل شد.
۱. پزشکی عمومی: پزشکان عمومی بیماریهای شایع را تشخیص داده و در صورت لزوم بیمار را به متخصص ارجاع میدهند.
۲. پزشکی داخلی: بررسی و درمان بیماریهای مزمن مانند دیابت و فشار خون بالا.
3. پزشکی کودکان: رسیدگی به بیماریها و مشکلات رشد کودکان.
4. روانپزشکی: مطالعه و درمان بیماریهای روانی مانند افسردگی و اضطراب.
5. پزشکی اورژانس: مدیریت شرایط بحرانی مانند سکته، تصادفات و حملات قلبی.
ژندرمانی: امکان اصلاح ژنهای معیوب و درمان بیماریهای ژنتیکی.
پزشکی شخصیسازیشده: درمانهای اختصاصی بر اساس اطلاعات ژنتیکی هر فرد.
نانوتکنولوژی پزشکی: استفاده از نانوذرات برای تشخیص و درمان بهتر بیماریها.